Tộc ước (hay còn gọi là quy ước dòng họ) có chức năng giúp điều tiết các mối quan hệ giữa tập thể và các cá nhân trong phạm vi một dòng( dòng tộc), được mọi người công nhận và tự giác chấp hành.
Tộc ước là một trong những văn bản quan trọng nhất, cùng với gia phả,nhà thờ dòng tộc, mộ phần tổ tiên dòng tộc… tạo nên những giá trị vật thể, phi vật thể của dòng họ, giúp cho dòng họ trường tồn và phát triển. Bản quy ước xây dựng Gia tộc…đã có từ nhiều đời, nó được xây dựng, điều chỉnh, bổ sung theo từng giai đoạn, từng thời kỳ cho phù hợp với sựu phát triển chung của xã hội.
– Họ là một gia đình lớn. Mọi thành viên phải cố kết chặt chẽ với nhau. Quan hệ chung trọng nội tộc theo nguyên tắc dân chủ- tập trung. Quan hệ riêng giữa các thành viên lại theo nguyên tắc bề bậc- thế thứ, nhường nhịn, giúp đỡ nhau. Mọi người có nghĩa vụ và quyền lợi như nhau.
– Mọi người có quyền và trách nhiệm chăm lo việc họ dưới sự điều hành của Trưởng Họ và Hội đồng gia tộc.
– Họ là một gia đình lớn trong cộng đồng dân cư, phải chấp hành nghiêm chỉnh mọi chủ trương chính sách của Đảng và nhà nước, mọi quy định của chính quyền địa phương, hăng hái tham gia các hoạt động chung của làng-xã, có quan hệ thân ái và bình đẳng với các dòng họ khác.
– Quản lý mộ Tổ: là trách nhiệm của toàn Họ, trực tiếp, thường xuyên là Trưởng Họ và Hội đồng gia tộc. Nếu thấy có sự xâm hại phải có biện pháp ngăn chặn kịp thời, kể cả biện pháp xử lý.
– Quản lý nhà thờ và tài sản chung: là trách nhiệm của toàn Họ, trực tiếp, thường xuyên là Trưởng Họ và Hội đồng gia tộc. Nhà thờ chỉ giành riêng cho việc thờ cúng Tổ tiên và hội họp của Dòng Họ. Không ai được dùng nhà thờ vào bất cứ mục đích nào khác. Nhà thờ phải được giữ gìn sạch sẽ, gọn gàng thường xuyên. Trong nhà thờ chỉ được bày đặt đồ thờ và cất giữ những tài sản của Dòng Họ.
– Đồ thờ phải được giữ nguyên vị trí đã xắp đặt. Mọi sự thay đổi, bổ xung đồ thờ phải được sự đồng ý của Trưởng Họ. Nhà thờ chỉ được mở cửa vào dịp giỗ Tổ, dịp Tết Nguyên Đán, các ngày mồng một và rằm hàng tháng; khi họp họ và khi có người trong họ qua đời hoặc khi trong họ có người ở nơi xa về lễ bái. Khi nhà thờ mở cửa phải có người trông coi.
Mọi tài sản của Họ, kể cả đồ thờ, phải được đăng ký vào sổ kê biên, (tiền mặt có sổ ghi chép riêng) và kiểm tra thường xuyên định kỳ. Nếu để mất mát, hư hỏng, tuỳ theo lỗi, người trực tiếp quản lý có thể phải bồi thường.
– Gia phả và các tài liệu khác của Họ đã được xác định, là tài sản vô giá, phải được bảo quản chu đáo không được để hư hỏng, mất mát. Không được tự ý cho mượn, nếu không được sự đồng ý của Hội đồng gia tộc. Không được tự ý tẩy xoá, hoặc bổ sung. Gia phả chỉ được in chính thức vài bản.
Bản chính do Trưởng Họ giữ. Các bản sao do Trưởng Phái Hai, Trưởng Phái Ba, Trưởng Chi 3 thuộc Phái Hai, một số Ngành lớn, chánh Hội đồng gia tộc và Trưởng ban biên soạn giữ. Riêng Tộc Ước in phát đến các chi, ngành lớn để phổ biến và thực hiện.
– Điều hành việc Họ, trước hết là trách nhiệm của Trưởng Họ và trưởng các Phái, các Chi…
– Nhiệm vụ cụ thể – Trực tiếp trông coi nhà thờ, quản lý mọi tài sản của Họ. Riêng tài sản chính, Hội đồng gia tộc lập ra một Ban để giúp Trưởng Họ quản lý;
– Thường xuyên hương khói Tổ tiên, trông nom mộ Tổ; – Quản lý gia phả và các tài liệu khác về lịch sử Dòng Họ;
– Chủ trì tổ chức giỗ Tổ hàng năm và cúng Tổ vào các ngày quy định; – Chủ trì giải quyết các công việc thường xuyên của Họ và giữ mối liên hệ chung trong toàn Họ;
– Đề xuất các công việc của Họ hàng năm và tổ chức thực hiện khi đã có quyết định chung.
– Trưởng Họ phải luôn phấn đấu xứng đáng với chức năng, nhiệm vụ, cùng sự trông cậy của toàn Họ. Trưởng Họ phải là hạt nhân cố kết Dòng Họ; luôn phải chú ý tập hợp, tổ chức chăm lo việc Họ; chống gia trưởng, độc đoán. Vì một lý do nào đó, Trưởng Họ không thể đảm đương nổi công việc, thì giao quyền cho người kế vị và báo cho toàn Họ biết.
Trường hợp Trưởng Họ đi vắng dài ngày, người kế vị đương nhiên phải thay thế.- Hội đồng gia tộc được toàn Họ nhất trí thành lập, gồm các Trưởng Phái, một số trưởng Chi lớn và một số người có năng lực, có nhiệt tình và uy tín khác. Chức năng: Hội đồng gia tộc vừa là tham mưu, vừa là người giúp Trưởng Họ điều hành việc Họ. Nhiệm vụ:
– Giúp Trưởng Họ thực hiện những nhiệm vụ nói trên, ngoài ra Hội đồng gia tộc còn có quyền và nhiệm vụ sau đây: – Quyết định những công việc lớn của Họ như kiến thiết nhà thờ, mộ Tổ; soạn thảo, bổ sung gia phả; việc đóng góp quỹ Họ, quản lý quỹ Họ, vào sổ Họ và Tư vấn xét nhập Họ…;
– Tổ chức thăm viếng người ốm đau, hoạn nạn hoặc qua đời;
– Thay mặt Họ trong quan hệ với các dòng họ khác và với các tổ chức chính trị – xã hội ở địa phương.
– Mọi người được sinh ra từ Dòng Họ ( cả trai và gái) đều phải luôn ghi nhớ gốc tích của mình; ghi nhớ công đức của Tổ tiên; dù hoàn cảnh nào cũng phải sống xứng đáng với truyền thống tốt đẹp của Dòng Họ; không được làm điều gì mang tiếng xấu cho Dòng Họ và ngược lại, còn phải luôn phấn đấu góp phần làm cho Dòng Họ rạng rỡ hơn lên.
– Xây dựng gia đình theo tiêu chí gia đình văn hoá. Hôn nhân một vợ một chồng. Nghiêm cấm kết hôn với người cùng Họ. Nếu con trai Họ Trọng kết hôn với người khác mà có nguồn gốc Dòng Họ Nguyễn Trọng thì phải cách ít nhất ba đời (chút lấy chút). Mọi gia đình phải nuôi dạy con chu đáo, phấn đấu nâng cao trình độ học vấn; giữ gìn nề nếp gia phong, kính trên nhường dưới, hiếu thảo với cha mẹ, ông bà tổ tiên.
Ông, bà, cha, mẹ phải sống mẫu mực, không làm điều gì mang tiếng xấu cho con cháu; theo phương châm: “Tre già để gốc cho măng”. Nghiêm cấm tệ nghiện rượu; dùng các chất ma tuý; dâm ô truỵ lạc; cờ bạc dưới mọi hình thức…
– Việc xưng hô giữa những người trong họ phải theo đúng thứ bậc. Không đặt tên con trùng với tên các Cụ Tổ và các Cụ bậc trên- Mọi người thuộc nội tộc, dù theo tôn giáo nào cũng phải đóng góp quỹ Họ, thờ cúng tổ tiên, cố gắng về giỗ tổ hàng năm. Mọi người khi sinh con ( trai hay gái ) hay cưới vợ, lấy chồng, thành đạt…đều phải trình báo để ghi vào sổ Họ ( có lễ hay không là tuỳ tâm và tuỳ hoàn cảnh.
Từ ngày tộc ước này có hiệu lực, các con trai được sinh ra đều phải khai sinh đúng họ đứng trước tên và chữ đệm khác (nếu có).
– Mọi người trong Họ đều được toàn Họ quan tâm giúp đỡ về mọi mặt; khi ốm đau được thăm hỏi. (Nếu phải nằm viện hoặc ốm đau nặng tại nhà thì có quà, trị giá theo từng thời điểm). Khi qua đời, Họ có vòng hoa , lễ viếng và tiễn đưa về nơi an nghỉ cuối cùng. Khi đi đưa tang, mọi người đều đội khăn tang. Những người sống 70 tuổi trở lên, cứ 10 năm được Họ mừng thọ một lần
– Những người con gái của dòng họ: Khi mới sinh ra được vào sổ Họ. Khi có gia đình được ghi vào gia phả cả tên chồng và tên một người con. Mọi người con gái không phải góp quỹ Họ, không phải bắt buộc về giỗ Tổ. Nhưng nếu họ tự nguyện về giỗ Tổ hoặc góp quỹ Họ thì được nhiệt liệt hoan nghiêng. tiền-của đóng góp đó được ghi vào “sổ vàng cúng tiến” của Họ. Khi ốm đau hoặc qua đời được Họ thăm, viếng.
Người con gái Họ Nguyễn Trọng, vì lý do nào đó (không lấy chồng hoặc ly hôn…) nếu tự nguyện xin làm thành viên nội tộc sẽ được toàn Họ xem xét, chấp thuận.
– Người họ khác xin gia nhập Họ Nguyễn Trọng sẽ được toàn Họ xem xét. Nếu được chấp thuận, phải làm thủ tục thay đổi hộ tịch theo đúng quy định của pháp luật.- Nguồn thu quỹ Họ:
– Từ sự đóng góp theo định suất của từng thời kỳ, do toàn Họ quyết định;
– Từ sự hảo tâm cung tiến của con cháu nội, ngoại tộc.
– Quản lý thu – chi quỹ Họ phải theo đúng nguyên tắc tài chính: Ban quản lý tài chính phải ít nhất có 2 người, có sổ sách thu chi rõ ràng; chi đúng mục đích. Những khoản lớn phải do tập thể quyết định. Hàng năm phải có thanh toán và báo cáo thu chi trước toàn gia tộc.
Sưu tầm: Tộc ước của dòng họ Nguyễn Trọng
Gia Phả Đại Việt giúp các dòng họ lập phả hay lập gia phả, lập tộc phả
Recent Comments