Việt Nam ta từ trước đã theo chế độ phụ hệ nên người trông coi hương hỏa trong nhà thờ thường để cho chi trưởng nam.

Nhà thờ họ hay từ đường là một ngôi nhà dành riêng cho việc thờ cúng tổ tiên của một dòng họ hay từng chi họ tính theo phụ hệ (dòng của cha). Nhà thờ họ phổ biến trong văn hóa người Việt tại khu đồng bằng và trung du Bắc Bộ và Trung Bộ. Chi họ lớn, sau khi đã phân chi thì nhà thờ của dòng trưởng nam sẽ là nới nơi thờ phụng từ đời ông thủy tổ, nơi giữ gia phả gốc, nhà thờ này sẽ được gọi là nhà thờ đại tôn.

Các nhánh họ khác đều có nơi thờ cúng riêng từ đời ông tổ chi trưởng, gọi là nhà thờ chi họ (hay cửa họ).

Nhà thờ họ sẽ được xây cất với quy mô, kiến trúc phụ thuộc vào khả năng tài chính và đóng góp của các suất họ (từng thành viên nam) và theo địa vị xã hội của những người vai vế trong dòng họ. Phần nội thất, gian giữa thường kiến trúc kiểu mở rộng ra phía tường hậu (chuôi vồ) để xây bệ thờ. Trên bệ thờ đặt các linh toạ hoặc giá gương hoặc (vì tay ngai chạm hình rồng nên còn có tên khác là long ngai).

Ngai sẽ là nơi để bài vị tổ tiên hoặc là một ống quyển, hoặc khối hộp chữ nhật sơn son thiếp vàng đứng chứa đựng gia phả, có phủ nhiễu điều bên ngoài. Nơi đây là nơi được xem là linh thiêng nhất, nơi mà linh hồn tổ tiên sẽ ngự trị.

Hằng năm, ngày lễ giỗ tổ tiên tại nhà thờ họ là dịp hội họp lớn nhất của tộc họ, nó đồng thời cũng là dịp để đại bộ phận có xu hướng khuếch đại quan hệ họ hàng”, nối lại mối quan hệ lỏng lẻo.[1]

Trong tiếng Việt, nhà thờ họ cũng dùng để chỉ nhà thờ của giáo họ (phân cấp nhỏ hơn giáo xứ) Công giáo.

Nhà thờ của dòng trưởng nam sẽ được gọi là nhà thờ đại tôn đây là nơi lưu giữ gia phả gốc và thờ phụng tổ tiên, những người khai sinh ra dòng tộc.

Trường hợp khi chi trưởng nam tuyệt (mất) không có người nối tiếp thì chi thứ sẽ nhận trách nhiệm thờ phụng tiếp theo đó. Và cứ như vậy từ đời này truyền sang đời khác để bàn thờ luôn ngát hương hỏa, luôn có không khí ấm cúng.

Không chỉ có nhà thờ đại tôn các chi họ được mỗi nhánh họ khác nhau có thể được phép xây dựng riêng để thờ ông tổ chi trưởng đó.Trăm sự của dòng tộc đều được đặt dưới quyền điều hành của Chủ tế.

Chủ tế : Thường là tộc trưởng hoặc người cao niên nhất trong họ và vài người trung niên làm bồi tế. Họ là những người được toàn sự tín nhiệm của dòng họ.

Người giữ việc hương khói cho nhà thờ gia tộc thường là một người trong tộc họ, có điều kiện hơn các người khác ở chỗ có nhà ở gần Từ đường. Họ dễ dàng qua lại trông coi hương khói, dọn dẹp nhà thờ họ cũng như là trông coi thường xuyên.Bất kì từ đường nào cũng cần có sự bố trí phù hợp nhiệm vụ của từng người.

Có như vậy, việc quản lý, duy trì nhà từ đường trở nên dễ dàng và xuôi thuận hơn. Nhà thờ tổ tiên là một bản sắc văn hóa dân tộc cần được gìn giữ và phát huy.Gia đình chính là hạt nhân nòng cốt để xây dựng xã hội. Đất việt có hơn 2000 dòng họ lớn, nhỏ hợp thành xã hội.

Vì vậy, việc giáo dục trong dòng họ là vô cùng quan trọng trong công cuộc xây dựng xã hội hiện đại. Truyền thống xây nhà thờ họ, kính nhớ tổ tiên mãi mãi cần được bảo tồn và phát huy.

Xã hội càng phát triển thì truyền thống càng không thể mai một, hãy để nó trở thành điểm tựa vững chắc trong bộn bề của cuộc sống.

Gia Phả Đại Việt giúp các dòng họ lập phả hay lập gia phả, lập tộc phả. Bên cạnh đó Phần mềm quản lý gia phả cũng là một sản phẩm dễ sử dụng.